سوأل: علومی که از منظر اهل بیت عصمت و طهارت، تحصیلشان فریضه و واجب شمرده شده اند، کدامند؟
پاسخ:قَالَ النَّبِيُّ(ص) «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ أَيْ عِلْمِ التَّقْوَى وَ الْيَقِين».
‏ دانش آموختن بر هر مرد و زن مسلمان واجب است يعنى دانش تقوى و يقين. (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏2، ص: 32)(مصباح الشريعة)

وَ قَالَ عَلِيٌّ (ع): «اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ وَ هُوَ عِلْمُ مَعْرِفَةِ النَّفْسِ وَ فِيهِ مَعْرِفَةُ الرَّبِّ عَزَّ وَ جَل».
‏ ‏طلب كنيد علم را هر چند به شهرهاى دور بايد رفت، مثل چين، كه مراد از اين علم شناختن نفس است و از شناخت نفس، شناخت حقّ تعالى حاصل مى‏شود. (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏2، ص: 32) (مصباح الشريعة)

آن علومی که تحصیل آن بر هر کسی و در هر جایگاهی تا حدّ نصاب آن واجب و ضروری است، علم عقاید و علم اخلاق است که در روایات به «علم الیقین»و «علم التقوی» و یا به «معرفه الرّب» و «معرفه النفس» تعبیر شده است.

برای هر واجبی، حدّ نصابی مفروض شده و همچنین حدّ کمالی لحاظ می گردد. حدّ کمال تحصیل علوم ضروری، را نهایتی نیست و هر چه در آن پیش رفت را آخری نباشد. ولیکن حدّ نصاب آن در فرهنگ عقل و وحی نشان داده شده و آن تا مرز افادۀ ایمان و یقین می باشد.
یعنی تا جاییکه انسان باورهای اساسی و ارزشهای الهی را بفهمد و آنان را بسان خونی در رگهای تمام ابعاد حیات خویش جاری نماید. در گفتار، کردار، نیات و ...
اگر از کسی گفتاری ، کرداری و نیّاتی بر خلاف این باورها و ارزشها سر زند، این علامتی بر نقص و عیب او در این مرحله می باشد. .

قال رسول الله صلّى الله عليه و آله: ‏. «مَن لم يصبر على ذلّ التّعلّم ساعة، بقى في ذلّ الجهل ابداً».
‏ آن كس كه ساعتى به سختی علم آموزى تن ندهد، در همه عمر گرفتار ذلت و خوارى جهل خواهد بود. (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏1، ص: 177)

و عن عيسى عليه السّلام: «مَنْ عَلِمَ وَ عَمِلَ وَ عَلَّمَ عُدَّ فِي الْمَلَكُوتِ الْأَعْظَمِ عَظِيماً».
‏ هر كه علم دارد و عمل كند و به ديگران هم بياموزد، در آسمانها بزرگ شمرده شود. (إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏1، ص: 14)(بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏2، ص: 38)

انسان در دنیا و آخرت، نیازمند روحی بزرگ و وجودی وسیع است که در مقابل مشکلات و ناملایمات مغلوب نگردد و برای هدفگذاری عالی و رسیدن به آنان، توانایی و جرأتمندی لازم را دارا باشد. کسانی که از روحی بزرگ و سعۀ وجودی بی بهره اند، نه در دنیا توانایی ارتقاء در ابعاد مختلف را دارا هستند و نه در عالم کامل آخرت از مواهب بی انتهای آن بهره مند خواهند گشت.

قال رسول الله صلّى الله عليه و آله: ‏. «إذا أتى علىّ يوم لا أزداد فيه علما يقرّبني إلى الله تعالى فلا بورك لي في طلوع الشّمس ذلك اليوم«.
‏ اگر روزى بر من بگذرد و در آن روز دانشى نياموزم كه مرا بخداوند نزديك كند، طلوع آفتاب آن روز بر من مبارك مباد. (نهج الفصاحة مجموعه كلمات قصار حضرت رسول ص، ص: 177، حدیث 126)

الامام الصادق «ع»: لست أحبّ أن أرى الشّابّ منكم إلّا غاديا في حالين إمّا عالما أو متعلّما، فإن لم يفعل فرّط، فإن فرّط ضيّع، فإن ضيّع أثم، و إن أثم سكن النّار، و الّذي بعث محمدا بالحق. ‏ دوست ندارم جوانى از شما را جز آن ببينم كه شب را در يكى از دو حال به روز آورد: يا عالم باشد يا جوينده علم. اگر چنين نكند تقصير كرده باشد. و چون تقصير كند خويشتن تباه ساخته باشد. و چون خويشتن تباه سازد گناهكار باشد. و چون گناهكار باشد در دوزخ جاى گيرد، مطلب اين است، به خداى محمد سوگند. (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏1، ص: 170)

إِنَّكُمْ إِلَى الْعَمَلِ بِمَا عَلِمْتُمْ أَحْوَجُ مِنْكُمْ إِلَى تَعَلُّمِ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُون‏.
بدرستى كه شما بسوى عمل كردن به آن چه دانسته‏ايد محتاج تريد از شما بسوى ياد گرفتن آنچه نبوديد كه دانيد آن را.
(تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 152)

قال امیر المؤمنین علی علیه السّلام: «إِنَّمَا زَهَّدَ النَّاسَ فِي طَلَبِ الْعِلْمِ كَثْرَةُ مَا يَرَوْنَ مِنْ قِلَّةِ مَنْ عَمِلَ بِمَا عَلِمَ.»
علت اين كه مردم رغبت درطلب علم ندارند اينست كه مى‏بينند علماى بی عمل ازعلم خود نفع و بهره نمى‏برند. (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 46)

پیام آور علم، عمل، عشق و عدل، از دو منبع عقل و وحی، دست آوردی از ایرانیان برای جهانیان،
(www. JF72 .ir)
و من الله التوفیق...