نجات انسان از بیماری مهلک تکبّر، طبق روایتی از حضرت زهراء (س) خداوند نماز را برای رهایی انسان از رذیلت «تکبّر» تشریع فرمودند.
اتّصال قطره ای حقیر و عاجز به اقیانوس بیکران عظمت و قدرت، قطره دریاست اگر با دریاست
ورنه آن قطره و دریا، دریاست
تمرینی برای کار گروهی حول محوریت امام عادل
تمام نکات ریز این امر پرفضیلت، حاوی درسها و آموزه هایی است که باید در
کارگروهی و جامعۀ ولایتمدار اسلامی مورد توجّه و رعایت قرار گیرد. مانند شرط عدالت برای امام جماعت،
یا کیفیّت اطاعت مأمومین از امام و ...
تجمع هفتگی مومنان برای رشد علمی و ایجاد هماهنگی عملی
این امر مهم دارای ابعاد متفاوت سیاسی و عبادی بوده
و تقویت کنندۀ دوستان و مأیوس کنندۀ دشمنان است.
این فریضۀ مهم ضامن تقویت اراده و قدرت روحی برای شخص روزه دار است.
روزه تمرینی برای اخلاص و نجات از ریاست.
این عبادت واجب غیر از اثرات پرشمار روحی، در سلامت جسمی انسان نیز مؤثّر است که در بیانات پزشکی
مخالفان شریعت اسلامی نیز به صراحت تبیین شده است.
عبادات مستحبّی به نوعی برای جبران کمبودهای عبادات واجب و به تعبیری دیگر برای رشد ایمان و قدرت روحی انسان
توصیه شده است.
(البتّه کمبودهایی که ناشی از ضعف عملکرد عامل است.)
انسان پس از قرب فرائض میتواند قرب بیشتری را با قرب نوافل برای خویش ایجاد نماید.
تشریع پرداخت وجوهات شرعی برای دو منظور کلّی واجب شده است: اوّل پاک شدن پرداخت کننده از محبّت مذموم مادّیّات و تعلّقات
دنیوی و دوم برطرف نمودن احتیاجات ضروری افراد کم بضاعت جامعۀ اسلامی انجام این فریضۀ مهم
اقتصادی و اجتماعی، موجبات رشد مادّی و معنوی تمام آحاد جامعه را فراهم می آورد.
انفاق یک عنوان کلّی برای تمام نعمات مادّی و معنوی است. این توصیۀ مهم، موجبات رشد انفاق کننده و رفع نیاز انفاق شونده
شده و امر مهم «تکافل» در جامعۀ اسلامی را عهده دار میگردد. البتّه انفاق تنها در امور مالی نیست؛
هر نعمتی اعمّ از نعمات مادّی و معنوی مانند علم، دعا و امور مشابه دیگر نیز میتواند مصادیق انفاق باشد.
این فریضۀ مهم برای ایجاد حسّ مسئولیت پذیری و ممانعت از ایجاد انحرافات فردی و اجتماعی است. انحرافاتی
چون ظلم، فساد، نفاق، فسق و هر گونۀ دیگر، با انجام عاقلانه و آگاهانۀ این فریضۀ مهم، مسدود میگردد و مجالی برای جولان نخواهد یافت.
برای ترک این واجب شرعی، عواقب و تبعاتی تبیین شده است که بسیار دردناک و ناگوار است.
توّلی و تبرّی در فرهنگ فروعات دینی، برای مدیریّت حبّ و بغض انسان، در مسیر صحیح خود است.
کسانیکه در قبال جریانات و افراد، موضعی به حقّ و عادلانه را اتّخاذ نمایند می توانند
از آزمایشهای ناگزیر این دنیا سربلند بیرون آمده و میزان ایمان و استقامت خویش را اثبات نمایند.
آنانکه در این امتحان مهم، مردود شوند به عواقب دردناکی در دنیا و آخرت مبتلا خواهند شد.
تجمّعی جهانی برای تحقّق دادن به هدفی الهی در مقیاس کلّ جهان این تجمّع عظیم که با مناسک و شعائر هدفدار و معناداری
انجام میگیرد، اهداف بسیار بزرگی را دنبال می نماید. اتّحاد تمام مسلمانان جهان، حول محور «الله» و
یکپارچگی آنان در رجم شیطان و شیطان صفتان از اهداف بارز این حکم بی نظیر است.
حکمت تشریع حکم جهاد، رفع و دفع فساد و فتنه و ایجاد صلح و عدالت فراگیر در کل جهان است. قرآن کریم برای
سوق دادن انسانهای عاقل و سلیم النفس، به امر خطیر جهاد، خطر شدیدتر و زیانبار «فتنه» را تبیین نموده و همگان را
برای دفع فتنۀ شدیدتر به قبول سختی جهاد سوق میدهد. جهاد، برای سوزاندن ریشۀ فتنه و سرسبزی درخت دین.
در تشریع قانون قرآنی «قصاص»، حکمتهای متعدّدی دیده می شود که دو مورد آن از بقیه بازرتر است. اول،
مجازات فرد خاطی، برای بازدارندگی خود او و دیگران از ارتکاب جرم؛ و دوم، کنترل حسّ طبیعی انتقام جویی در
افراد زیان دیده و جلوگیری از تنازعات بیشتر. چرا که ممکن است با خلاء قانونی در این باب، خانوادۀ زیان دیده دست
به اعمالی احساسی زده و افراد بی گناهی در مسیر حرکت آنان، دچار خطر شوند.
تنظیم قرار دادهای مالی به منظور حفظ حقوق طرفین معامله و حفظ روابط سالم و صمیمانۀ بین افراد است. کسانی که
در روابط اقتصادی و اجتماعی خود، نکاتی در این باب را رعایت ننمایند، هم خسارتهای مالی را دامن زده اند و هم در تیره کردن روابط
بین خود و دیگران نقش ایفاء نموده اند. در حالیکه حفظ حقوق و حفظ سلامت و صمیمیّت روابط، در زندگی اجتماعی بسیار مهم است.
بنیان «ازدواج»، از محبوبترین بنیانها در نزد خداوند است. این قانون با ضوابط مهمّی که دارد، نقشی اساسی را در
تشکیل خانواده، بقای نسل، رفع نقایص و معایب، تکمیل نفوس در راه کمال، پرورش انسانهایی متعالی و حکمتها و فوائد
پرشمار دیگر، ایفاء می نماید. ازدواج یعنی تشکیل و تمرین یک جامعۀ کوچک برای ساختن و تعالی یک جامعۀ بزرگ.
قانون «متعه» یا «تعدّد زوجات»، بنا بر حکمتهای مهمّی بنا نهاده شده است. از حکمتهای این قانون میتوان به
جلوگیری از فسادها و انحرافات اجتماعی در مواقع و مواضع خاصّ اشاره نمود که برای تأمین امنیّت اجتماعی بسیار ضروری است.
از آنجائیکه این حکم میتواند با توجّه به تمایلات نفسانی انسانها مورد سوء استفادۀ فراوان قرار گیرد، نکاتی مهمّی در ذیل
آن تعریف شده است. یکی از این نکات، لعن انسانهای ذوّاق (بسیار لذّت طلب) در لسان پیامبر عظیم الشأن اسلام است.
عفاف و حجاب برای تمام انسانها و به ویژه بانوان به دلیل حفظ گوهرهای گرانبهایی است که خداوند از لطف و رحمت خویش،
به انسان ارزانی داشته است. زیبایی ظاهری، لطافت باطنی، سلامت روح و بسیاری از مواهب مشابه دیگر که برای مطلوب نمودن
زندگی انسانهاست، باید به حکم حکیمانۀ عقل، از اغیار و اجانب حفظ گردد، تا کیفیّت و دوام آن تضمین گردد.
در فرهنگ قرآنی، به هر یک از افراد خانواده با توجّه به توانمندیها و دارائیهای آنان، اختیارات و وظایفی به حقّ محوّل شده است.
مرد در خانواده با توجّه به توانمندی جسمی، روحی و مالی، بهتر می تواند وظیفۀ تدبیر و اصلاح خانواده را به عهده گیرد.
از اینرو این اختیار به او محوّل شده است. پشتیبانی همه جانبۀ زن و فرزندان، در این باب، به حصول نتایج مطلوبی برای کلّ اعضای
خانواده، خواهد انجامید.
«طلاق» در فرهنگ اسلامی، از مبغوض ترین حلالها شمرده شده است. این قانون، به منظور جلوگیری از ضرر و زیان
بیشتر در راستای انتخابی ناشایست و ازدواجی پراشکال است. اگر چه توصیه ها و تأکیدات لازم در ابتدای امر ازدواج،
برای نرسیدن به این مرحله به روشنی و شفّافیّت مطرح شده است، ولیکن بسیاری از انسانها با سهل انگاری
در این موارد، به جایی می رسند که جز به این قانون نمی توانند از آسیبهای بیشتر نجات یافته و اجباراً به آن تن می دهند.
برخی از حکمتهای قانون «ارث» را میتوان در این موارد مشاهده نمود: 1-ایجاد انگیزه برای تلاش انسانها، با توجّه به هدر
نرفتن نتایج زحمات آنان، 2-استفادۀ بهینه و مطلوب از ماترک متوفّی، 3-برطرف نمودن نیازهای طبیعی بازماندگان پس از فقدان والدین و نزدیکان
و ....
قانون «کفالت»، با توجّه به شرایط خاصّی مورد توجّه قرار میگیرد. وقتی پای حفظ حقوق مادّی و معنوی افراد ناتوان،
به میان می آید، این قانون نقش سازنده ای را ایفاء می نماید. افرادی چون سفیهان، یتیمان، سالخوردگان و موارد مشابه
دیگر، در این مقوله داخل میگردند. «تکافل» از موارد بسیار مهم در روابط اجتماعی اسلامی است.
این امر مهم میتواند برای رفع نقائص و معایب تمام انسانها صاحب نقش باشد.